Çokça Linux biraz da PHP

Sabri Ünal'ın Not Defteri

Gezegen

Gezegen

AVIF resimleri Ubuntu 22.10 altında görüntüleme

Çok detaya girmeden söylemek gerekirse, önce aşağıdaki komut ile gerekli paketi kuruyoruz.

sudo apt install libavif-gdk-pixbuf

Sonrasında uçbirimi açıp şu komutu veriyoruz. Hedefte böyle bir dosya yok, şimdi biz oluşturacağız.

sudo nano /usr/share/thumbnailers/avif-pixbuf.thumbnailer

Dosyanın içeriği boş olması doğal. İçine aşağıdaki komutları yapıştırıyoruz.

[Thumbnailer Entry]
TryExec=/usr/bin/gdk-pixbuf-thumbnailer
Exec=/usr/bin/gdk-pixbuf-thumbnailer -s %s %u %o
MimeType=image/avif;

Yapıştırdıktan sonra CTRL+S ile dosyayı kaydediyoruz ve CTRL+X ile nano uygulamasından çıkıyoruz.

Sonrasında ayarların Naitulus/Dosyalar altında görünür olabilmesi için Nautilus/Dosyalar uygulamasını öldürüyoruz.

nautilus -q

Benim denemelerimde bazen küçük resim oluştururken bazen oluşturmadı. Sebebini bilmiyorum.

Gezegen

Flatpak Üstünden Kullandığım Uygulamalar

Merhaba.

Linux dünyasında Flatpak yavaş yavaş yer etmeye başlıyor. Uğraşıp neredeyse tüm sık kullandığım GNOME uygulamalarını (şimdilik 31 tane!) Flatpak’a geçirmeyi başardım.

Kimi disk yönetim uygulamaları, root olarak dosyalara erişmesi gereken uygualamalar vs flatpak olarak sunulamıyor. Nautilus dışında mümkün olsa GNOME Software bile flatpak olarak sunulsa çok mutlu olurdum.

Şimdilik liste aşağıdaki kadar.

flatpak list --app --columns=name,application
Name                                       Application ID
Dconf Düzenleyici                          ca.desrt.dconf-editor
Foliate                                    com.github.johnfactotum.Foliate
Flatseal                                   com.github.tchx84.Flatseal
Video İndirici                             com.github.unrud.VideoDownloader
Google Chrome                              com.google.Chrome
Uzantı Yöneticisi                          com.mattjakeman.ExtensionManager
OBS Studio                                 com.obsproject.Studio
XnConvert                                  com.xnview.XnConvert
Amberol                                    io.bassi.Amberol
Qt Linguist                                io.qt.Linguist
Poedit                                     net.poedit.Poedit
FileZilla                                  org.filezillaproject.Filezilla
GNU Görüntü İşleme Programı                org.gimp.GIMP
Kutular                                    org.gnome.Boxes
Builder                                    org.gnome.Builder
Hesap Makinesi                             org.gnome.Calculator
Karakterler                                org.gnome.Characters
Belge Görüntüleyici                        org.gnome.Evince
Uzantılar                                  org.gnome.Extensions
File Roller                                org.gnome.FileRoller
Resim Görüntüleyici                        org.gnome.eog
Yazı Tipleri                               org.gnome.font-viewer
gitg                                       org.gnome.gitg
Meld                                       org.gnome.meld
Parolalar ve Anahtarlar                    org.gnome.seahorse.Application
Kate                                       org.kde.kate
LibreOffice                                org.libreoffice.LibreOffice
Thunderbird                                org.mozilla.Thunderbird
Firefox                                    org.mozilla.firefox
qBittorrent                                org.qbittorrent.qBittorrent
Shotcut                                    org.shotcut.Shotcut
VLC                                        org.videolan.VLC
Gezegen

Linux yerel LANGUAGE değerini nasıl düzenledim

Merhaba.

Kimi paketleri test etmek için sisteme italyanca da yüklemiştim. Sonrasında bir baktım apt sonuçları, synaptic ile görünen paketlerin bilgileri hatta bazen uygulama bazen Türkçe, bazen İtalyanca, bazen ikisi birden karışık görünmeye başlamıştı.

Aradığım pek çok sonuçta locale değerimi kontrol etmem isteniyordu. Yerelimin sonucu ise aşağıdaki gibi çıkıyordu.

Read More

Gezegen

Debian 11 Kurulum Sonrası Özelleştirme

Öncelikli olarak debian.org sitesinden ilgili iso dosyalarını edinmekle başlayalım.

Laptop gibi cihazlarda gerekli olan firmware’leri içerdiği için resmi olmayan topluluk isolarını kullanacağız.

İSO dosyalarının sayfasına geliyoruz: https://cdimage.debian.org/cdimage/unofficial/non-free/cd-including-firmware/current-live/amd64/

Bittorent ile indirmek için bt-hybrid, normal indirmek için iso-hybrid klasörüne geliyoruz ve uygun gnome-nonfree torrent dosyasını veya gnome-nonfree.iso dosyasını indiriyoruz.

Kurulumu tamamladıktan sonra şunları yapıyoruz.

Türkçe için ihtiyacımız olmayan yardım, dil desteği, font gibi dosyaları kaldırıyoruz.

Read More

Gezegen

Fedora Kurulum Sonrası Yapılandırma Değişiklikleri

Arada Fedora ile de iş yapmam gereken durumlar oluyor ve en karın ağrısı özelliği paket kurmanın çok yavaş olması. Az da olsa hızlandırmak mümkün.

Fedora’yı Sanal Makine olarak kurduğum ve işim bittikten bir süre sonra sildiğim için bazı ayarları yapsam bile sonra unutuyorum. Gelin birlikte Fedora DNF paket yöneticisini hızlandıralım.

DNF ayar dosyasını açalım

sudo nano /etc/dnf/dnf.conf

Sonuna yoksa şu değerleri ekleyelim veya düzenleyelim

installonly_limit=2
max_parallel_downloads=10
fastestmirror=True
defaultyes=True

max_parallel_downloads: Aynı andaki inderme sayısını belirler. İnternetiniz hızlıysa 10 güzel sonuçlar veriyor. Daha yavaşsa 5 olarak kullanabilirsiniz.
fastestmirror: En hızlı sunucuyu belirlemesine olanak tanıyor.
defaultyes: Evet/Hayır [E/h] sorularında evet cevabını öntanımlı hale getiriyor. Ubuntu kullanıyorsanız uyum sağlamış oluyor.

Bir diğer sorun bazen kapanma süresinin çok uzun sürmesi.

sudo nano /usr/lib/systemd/system.conf

#DefaultTimeoutStopSec değerini buluyoruz ve aşağıdaki şeklinde ayarlıyoruz.

DefaultTimeoutStopSec=15s

RPM Fusion paketlerini de etkinleştirmekte yarar var. Komut satırından hızlıca hallediyoruz.

sudo dnf install https://mirrors.rpmfusion.org/free/fedora/rpmfusion-free-release-$(rpm -E %fedora).noarch.rpm https://mirrors.rpmfusion.org/nonfree/fedora/rpmfusion-nonfree-release-$(rpm -E %fedora).noarch.rpm

Uygulama mağazalarından faydalanabilmek için aşağıdaki kodu da çalıştırıyoruz.

sudo dnf groupupdate core

Kaynakça:
* https://ostechnix.com/how-to-speed-up-dnf-package-manager-in-fedora/
* https://dnf.readthedocs.io/en/latest/conf_ref.html
* https://www.youtube.com/watch?v=Pwtm2ySy_O8
* https://rpmfusion.org/Configuration

Gezegen

İlerde Çevirme var, yavaşlasak mı?

Ağustos ayı başında yazılımdan uzaktan yakından alakası kalmayan işimden istifa etmiş bulundum.

Arada bir web sitesi işi geldi, onu hızlıca teslim edip karşılığında yeni bilgisayar satın aldım. Eskisini de üstüne çatıdan yağmur yağdığı için tamire vermem gerekti ve SSD taktırdım, klavye takımını güncelledik vs.

Çevirme derken kayıt tutmadım. Github üstünden olsun, Gitlab üstünden olsun, Weblate veya Poeditor siteleri üstünden olsun. Bir kısmı Transfisex üstünden pek çok çeviriye dokunmuş olduk.(1)

GNOME içinde GIMP çevirileri ile GNOME Builder çevirileri yükçe en ağır ve uzun sürenler oldu. Onun dışında GNOME içinde zaten gelen ve geçmiş pek çok çeviriye arada dokunuyoruz. En çok pakete katkı verme liderliği şu an Muhammet Kara (253 paket) abide görünüyor, Emin Tufan Çetin’in (242 paket) ve şahsen Sabri Ünal güncel çevirmenler arasında (164 paket) görünüyoruz.(2)

Şahsen çevireceğim paketleri Flathub üstünden buluyorum. Kurması ve test etmesi kolay oluyor. Şimdilik Audio & Video kategorisindeki tüm paketleri taramayı başardım. Elbette hepsini çevirmedim, o kadar da deli değilim. Bir süre daha Graphics & Photography kategorisindeki yazılımların çevirilerini iyileştirmeye çalışacağım.

Video çekimine okulların yokluğu nedeniyle ara verdim, okullar açılınca devam etmeyi düşünüyorum.

Bu arada web sitesi lazımsa kesenize uygun veya sizi borca sokacak çılgın çözümler üretebilirim. Özellikle haber siteleri ve portallar konusunda elim hızlıdır.

1) Çevirdiklerimle ilgili kimi isimleri şuraya kaydetmeyi akıl etmişim: https://twitter.com/sabriunal_/status/1554590731175710727

2) GNOME 42 üstünden hesaplanmıştır, kimi paketler çift hesaplanmış olabilir.

Gezegen

POTFILES.in dosyasından okuyup pot dosyası oluşturan komut

Arada GNOME uygulamaları haricinde GTK ile yazılmış uygulamaların çevirisi gerekiyor ve bazen pot dosyası sunulmamış oluyor. Bu durumda POTFILES.in dosyasından kaynak kodunu tarayıp pot dosyası oluşturan bir komut vardı. Komut olunca her zamanki gibi unutuluyor. Sonunda komutu eski GTK belgelerinde buldum:

xgettext -f po/POTFILES.in -o po/main.pot

Bu kadarcık komut için 2 saat aranmış olmak da yetenek. Neyse, ne yapıyorduk. Çeviriye devam…

Gezegen

Ubuntu 22.04 Altında Kimi Servisleri Kapatalım

Tracker3 servisi ve ilintili servisleri kapatalım. Tracker3 dosya aramaları ile ilgili ve arada takılma yaptığı için Ubuntu 20.04 (eski Ubuntu LTS sürümde) için kapatmıştım, yine kapatıyorum.

systemctl --user mask tracker-extract-3.service tracker-miner-fs-3.service tracker-miner-rss-3.service tracker-writeback-3.service tracker-xdg-portal-3.service tracker-miner-fs-control-3.service
tracker3 reset -s -r

Arada PHP, MariaDB ve Apache ile işim olsa da sürekli olmadığı için başlangıçta bu servislere ihtiyacım yok, kapatıyorum.

sudo systemctl disable apache2
sudo systemctl disable mysql

Peki servisleri nasıl başlatacağız? Bunun için .bashrc dosyasına iki alias tanımladım ve gerektiğinde uçbirimden çalıştırıyorum. Tanımlamalarım şu şekilde:

alias srvy='sudo service apache2 restart && sudo service mysql restart'
alias srvs='sudo service apache2 stop && sudo service mysql stop'

Ayrıca Firefox önbelleğini de Ram’e taşıdım.

Kaynakça:
* https://www.linuxuprising.com/2019/07/how-to-completely-disable-tracker.html
* https://smallbusiness.chron.com/set-ram-cache-firefox-41282.html

Gezegen

Ubuntu 22.04 SSD Ömrünü Korumak

Ubuntu 22.04 kurdum ve yeni bilgisayarımla artık ben de SSD kervanına katılmış oldum.

Ubuntu altında SSD ömrünü korumak için yapılabilecek kimi ayarlar bulunuyor. Bunlar sonuçta zorunlu değil fakat SSD ömrünü uzatmaya aday şeyler.

Öncelikle Firefox için bir kaç değişiklik yapalım.

Read More

Gezegen

Türkçe Linux E-Dergilerinin Tarihçesi

Merhaba,

Linux 1991 yılında (31 yıl önce), Ubuntu 2004 yılında ve Pardus 2005 yılının son aylarında hayatımıza giriş yaptı. O günlerde internetin ülkemizdeki genel durumu çok zayıftı. ADSL yeni hayatımızda yayılmaya başlamıştı ve bilişim okur yazarlığı çok düşüktü. Buna rağmen Linux, Pardus ve UNIX türevlerine büyük bir ilgi oluştu. Hatta bununla ilgili yoğun bir yayın faaliyeti bile oluştu. Bu dönemde çıkan ve yayınlanan bildiğim e-dergileri ve bende olan sayılarını listeleyeyim istedim.
Read More